W jaki sposób starzeje się skóra kobiety po 40-stym roku życia.
Starzenie się skóry jak i całego organizmu jest procesem nieuniknionym. Dotyka ono prędzej czy później każdą z nas niezależnie od tego, jaki rodzaj skóry mamy, czy jest to skóra zdrowa, czy problematyczna. Oczywiście mając świadomość tych zmian, oraz ich specyficzność, można je spowolnić.
Przyczyny starzenia się skóry
Przyczyny starzenia się skóry można podzielić na zewnątrz i wewnątrzustrojowe. Najważniejszym czynnikiem zewnątrzpochodnym jest promieniowanie UVA. Jest ono odpowiedzialne za tzw. fotostarzenie. Jest ono wynikiem nadmiernej, przewlekłej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, głównie UVA. Znaczenie ma tu dawka, ale również czynniki osobnicze takie jak fototyp. Nadmierna ekspozycja powoduje zapalenie tkanek, które rozpoczyna się od wolnorodnikowego uszkodzenia błon komórek, a następnie polega na uwalnianiu szkodliwych substancji zapalnych, które ostatecznie uszkadzają włókna elastyny i kolagenu. W wyniku tych uszkodzeń skóra traci elastyczność i sprężystość.
Czynniki starzenia się skóry
Inne czynniki zewnątrz ustrojowe to: dym papierosowy, zanieczyszczenia środowiska.
Wśród czynników wewnątrzustrojowych wpływających na starzenie się skóry kobiety na uwagę zasługują takie czynniki jak:
- Zakłócenia hormonalne oraz menopauzalne.
- Źle zbilansowana dieta.
- Predyspozycje genetyczne.
- Brak nawodnienia.
- Niedobór witamin.
- Produkcja niszczących toksyn w organizmie.
- Spadek odporności immunologicznej, zwiększona podatność organizmu na choroby.
- Zmniejszenie produkcji fibroblastów.
- Działanie wolnych rodników
Dla kobiet po 40 roku życia największe znaczenie mają zmiany hormonalne. W związku ze stopniowo ustającą czynnością jajników zmniejszają się poziomy hormonów takich jak; estrogeny i progesteron, przy czym dla skóry największe znaczenie ma estrogen.
Estrogen działa głównie poprzez wiązanie się z receptorami dla steroidów płciowych. Receptory te znajdują się na wszystkich poziomach skóry. Oprócz estrogenu znaczenie ma tutaj grupa progestagenów oraz androgeny. Dodatkowo zmiany obejmują obniżenie poziomu stężenia hormonu wzrostu i insulinopodobnego czynnika wzrostu.
Można zatem powiedzieć, że skóra jest organem hormonozależnym, a tzw. menopauzalne starzenie się skóry spowodowane jest brakiem pobudzenia receptorów tkanek docelowych przez hormony płciowe. Proces ten zaczyna się intensyfikować po 40-stym roku życia, gdy kobieta wkracza w okres transformacji menopauzalnej, w początkowym okresie zwanym perimenopauzą, która może trwać od 8 do 10 lat prowadząc do menopauzy.
Czym jest menopauza?
Czym jest zatem sama menopauza. Wg. definicji WHO oznacza definitywne ustąpienie miesiączkowania w wyniku utraty aktywności pęcherzykowej jajników. Średni wiek naturalnej menopauzy to 49-52 lata. Do radykalnego zmniejszenia się stężenia hormonów płciowych dochodzi w Polsce ok. 51 r.ż. Proces zmian hormonalnych obejmuje cały organizm, a jest szczególnie nasilony w miejscach występowania receptorów estrogenowych. Objawy te obejmują osteoporozę, zaburzenia gospodarki lipidowej, zaburzenia w układzie krążenia, wahania nastrojów, problemy ze snem jak również suchość błon śluzowych, spadek libido.
Dla ciała kobiety wyhamowanie płodności jest pewnego rodzaju wstrząsem, ale wiele zależy tutaj od stanu ogólnego zdrowia, predyspozycji osobniczych, genetycznych itp.
W okresie perimenopauzy i menopauzy dochodzi do charakterystycznych zmian we wszystkich warstwach skóry. Cechy histologiczne, czyli widziane pod mikroskopem oraz biochemiczne, znajdują swoje odzwierciedlenie w cechach klinicznych.
Mechanizm starzenia się skóry w obrębie naskórka obejmuje:
- zanik warstwy kolczystej i ziarnistej oraz ścieńczenie warstwy podstawnej
- Zwiększenie grubości warstwy rogowej w niektórych obszarach, proces złuszczania się stratum corneum jest zmieniony a skutek dysfunkcji proteinaz zapewniających zniknięcie korneosomów
- Zmniejszenie ilości melanocytów
- Zmniejszenie ilości komórek Langerhansa aż o 50%
- Zmniejszenie wydzielania łoju, co powoduje znaczne wysuszenie skóry
Granica skórno-naskórkowa ulega spłaszczeniu wraz z rozwarstwieniem się lamina densa i utratą wypustek cytoplazmatycznych keratynocytów w warstwie podstawnej skóry właściwej. Prawidłowe połączenie między naskórkiem a skórą właściwą zapewnia wymianę substancji odżywczych, ma też znaczenie w utrzymaniu odpowiedniej gęstości skory. Dlatego też zaburzenia okresu okołomenopauzalnego i rozwarstwienie doprowadza do większego opadania skory oraz nasileniu się procesu starzenia na skutek braku substancji odżywczych.
Starzenie w obrębie skóry właściwej obejmuje:
- Zaburzenie fibroblastów, następuje spadek ich syntezy i aktywności. Zaburzenia te doprowadzają do spadku poziomu kwasu hialuronowego.
- Zaburzenia kolagenu – liczba kolagenu spada o 1% każdego roku już od 25 roku życia. Najbardziej gwałtowny spadek jest odnotowywany w pierwszych 6 miesiącach od ustania miesiączkowania. Młoda osoba posiada kolagen składający się z 80% kolagenu typu I i 15% typu III. Wraz z upływem czasu zależność kolagenu III do kolagenu I wzrasta w wyniku redukcji kolagenu typu I. Włókna kolagenowe ulegają fragmentacji i przebiegają równolegle do powierzchni warstwy brodawkowej. Starzenie się kolagenu jest wynikiem usieciowania cząsteczek, co czyni go nierozpuszczalnym, mniej odpornym i mniej elastycznym
- Zaburzenia włókien elastycznych: spowolnienie syntezy, zmiany degradacyjne, zmniejszona ilość włókien elastycznych
- Zaburzenia mikrokrążenia: pogrubienie ścian naczyń włosowatych, zmniejszona ogólna liczba naczyń
- Zanik tkanki podskórnej
- Zmniejszenie metabolizmu komórkowego
A jak to wygląda praktycznie?
Starzenie się skóry – objawy
Objawy starzenia się skóry w tym okresie to suchość i szorstkość skóry. Czasem towarzyszy tym zmianom uporczywe swędzenie. Zmiany te mają związek z obniżeniem poziomu kwasu hialuronowego oraz glikoproteoglikanów, oraz ze spadkiem wydzielania łoju i zwiększoną przepuszczalnością skóry. Niekiedy po raz pierwszy pojawiają się alergie, nietolerancje kosmetyków lub substancji, które wcześniej były dobrze tolerowane.
Mogą powstawać zmarszczki, drobniejsze i płytsze niż w procesie starzenia posłonecznego, mają one tendencję do znikania przy naciąganiu skóry.
Ze względu na zmniejszenie liczby naczyń włosowatych w skórze i zmniejszoną reaktywność naczyń oraz obniżone wydzielanie melaniny, skóra staje się blada i traci swój zdrowy wygląd.
Skóra po 40 roku życia narażona jest na powstawanie zmian barwnikowych (hiper- i hipopigmentacje), niekiedy powstają plamy starcze nazywane też soczewicowatymi, głównie twarzy na skroniach lub policzkach i często wokół warg.
Zmniejszenie liczby melanocytów prowadzi do zwiększonej częstości występowania zmian nowotworowych i przedrakowych, w tym brodawek łojotokowych czy rogowacenia słonecznego. Brodawki łojotokowe to łagodne zmiany nowotworowe, które pojawiają się na powierzchni skóry w postaci jasnobrązowych plam.
Dodatkowo mogą pojawiać się na skórze zmiany naczyniowe takie jak naczyniaki starcze czy punkty rubinowe, głównie na tułowiu. Ze względu na zaburzenia naczyń może dojść do pękania naczynek lub nawet rozwoju trądziku różowatego.
Wreszcie w bardziej zaawansowanych stadiach następuje utrata elastyczności, i wzrost wiotkości. Ponieważ siatka adipocytów zanika, a struktura lipidów ulega osłabieniu, następuje utrata podskórnej tkanki tłuszczowej. Konsekwencją jest zapadanie się skóry, co prowadzi do zmiany owalu twarzy. Z biegiem czasu proporcje twarzy zostają zaburzone i dochodzi do całkowitej przemiany rysów twarzy. Wydłużeniu ulegają procesy gojenia się.
Jak ujędrnić skórę po 40?
Starzenie to proces nieunikniony, ale nie tylko nasz wiek i zmiany biologiczne decydują o tym, jak wygląda nasza skóra. Na szybkość procesu starzenia skóry możemy mieć duży wpływ. Jeśli chcemy spowolnić ten proces, prowadźmy właściwy styl życia, a w tym m.in. zadbajmy o ruch, odpowiednie odżywianie, wartościowy sen, które w ogromnym stopniu mogą poprawić funkcjonowanie naszego organizmu i przełożyć się na młodszy wygląd całego naszego ciała.
Pielęgnacja skóry po 40 roku życia
Prawidłowa pielęgnacja skóry po 40 roku życia, również ma ogromny wpływ na wygląd i kondycję naszej skóry, zwłaszcza w okresie przemian hormonalnych. Jednak warto pamiętać o tym, że wnikanie substancji aktywnych przez naskórek staje się z wiekiem trudniejsze, albo skóra staje się wrażliwsza, to dlatego sam kosmetyk to zbyt mało, by spowolnić oznaki upływającego czasu. A gdy już po niego sięgamy to tylko po takie preparaty, które zostały zaprojektowane na ten szczególny okres życia. Co robić by odpowiednio nawilżyć, jak ujędrnić skórę po 40 i spowolnić oznaki starzenia? Ale o tym wszystkim w kolejnym odcinkach!
Zacznij już dziś robić coś dobrego dla swojej skóry, i dla siebie. Jeśli będziesz bardziej wypoczęta, zrelaksowana i szczęśliwa na pewno znajdzie to pozytywne odzwierciedlenie na Twojej skórze.
Piśmiennictwo
Dermatologia dla kosmetologów, red. Z. Adamski, A.Kaszuba, Wyd.Elsevier Urban&Partner
Dermatologia kliniczna, R.Weller, J.Hunter, J.Savin, Wyd.Czelej
Dermatologia O.Braun-Falco, Wyd.Czelej
Resich-Kozieł L. K. N, Rodzaje oraz przyczyny starzenia się skóry, Kosmetologia Estetyczna, Styczeń 2020; 17-20.
Draelso Z. D, Pugliese P. T, Chlebus E, Pytrus B (red) Fizjologia skóry, Wrocław: MedPharm; 2014: 293-294, 299-300.
Wpływ estrogenu na zmiany zachodzące w skórze, B.Zegarska, M. Woźniak
Przegląd Menopauzalny 2007; 4: 233–238
Przeczytaj również:
