- Czym jest perimenopauza?
- Jakie są objawy menopauzy?
- Jakie są zmiany w obrębie skóry?
- Czynniki wpływające na wcześniejsze wystąpienie menopauzy
- O jakie aspekty warto zadbać przed menopauzą?
Czym jest perimenopauza?
W wieku średnim kobiety wchodzą w okres menopauzy. Niewątpliwie wiąże się on z wieloma zmianami w samopoczuciu, wyglądzie, pracy układu hormonalnego i biochemii naszego ciała. Wiele z tych zmian bywa nieprzyjemnych i uciążliwych dla kobiet. To co oferuje medycyna akademicka to głównie hormonalna terapia zastępcza (HTZ) lub menopauzalna terapia hormonalna (MTH) mająca na celu złagodzenie objawów. Istnieją jednak przeciwwskazania do jej stosowania i przyjmowanie syntetycznych hormonów może mieć wiele skutków ubocznych.
Warto postawić na edukację i dowiedzieć się o okresie menopauzy jak najwięcej. Zazwyczaj menopauza i idące za nią zmiany są bagatelizowane, aż do czasu, kiedy pojawią się pierwsze symptomy. A można się spodziewać, że pierwsze objawy menopauzy po 40 roku życia dadzą już o sobie znać. Zatem co warto o niej wiedzieć? Menopauza wg. definicji Międzynarodowej Organizacji Zdrowia (WHO) to ostateczne ustanie miesiączkowania w wyniku utraty aktywności pęcherzykowej jajników, po którym przez okres 12 miesięcy nie wystąpiło już żadne krwawienie. I jest to czas kiedy zaczyna się menopauza. Występuje zwykle u kobiet między 44. a 56. rokiem życia. Fakt, że okres menopauzy poprzedzony jest okresami pre- i peri-menopauzą nie jest jednak powszechnie znany. Jest to istotne dlatego, że może zacząć się nawet na około 8-10 lat przed wystąpieniem ostatniej miesiączki. W tym okresie mamy dobrą okazję, aby przygotować się do nadejścia menopauzy i dać sobie szansę na znalezienie się w gronie zaledwie 10% kobiet, które przechodzą menopauzę bezobjawowo.
Jakie są objawy menopauzy?
Zwyczajowo menopauzę dzieli się na trzy etapy: premenopauzę, perimenopauzę oraz postmenopauzę.
Premenopauza
Premenopauza to okres kilku lat poprzedzających menopauzę (czyli wystąpienie ostatniej miesiączki). Jej pierwsze objawy mogą pojawić się już po 35. roku życia. Etap ten trwa nawet 8-10 lat. Po ostatniej menstruacji pojawia się postmenopauza.
Postmenopauza
Mówimy o niej, gdy krwawienie nie pojawiło się u kobiety od 12 miesięcy.
Perimenopauza
Perimenopauza to okres łączący pre i post menopauzę i obejmuje kilka lat przed i po menopauzie. Oznacza to, że w jej skład wchodzą ostatnie lata premenopauzy i pierwszy etap postmenopauzy. To właśnie w trakcie perimenopauzy objawy przekwitania są najbardziej dokuczliwe.
Menopauza – w jakim wieku?
Wiedza na temat zmian zachodzących w ciele kobiety daje nam możliwość przygotowania się i zadbania o siebie, tak aby zminimalizować dolegliwości natury fizycznej i psychicznej. Średni wiek menopauzy w Polsce to 51 lat, ale dużo wcześniej dochodzi do zmian hormonalnych prowadzących do wygaśnięcia funkcji jajników, co wiąże się z różnymi dolegliwościami. Początkowo w okresie perimenopauzy następuje nieznaczny wzrost produkcji gonadotropin. Te hormony przysadki mózgowej odpowiedzialne są za spadek poziomu estrogenów.
Objawy menopauzy
Pierwsze oznaki menopauzy wynikają z tego, że wraz ze stopniowym wygaszaniem funkcji jajników dochodzi do pierwszych oznak:
- pierwszych uderzeń gorąca,
- nocnego pocenia się,
- pojawiają się nieregularne, ale też mniej lub bardziej obfite miesiączki,
- problemy ze snem,
- przyrost masy ciała,
- obniżenie nastroju,
- drażliwość,
- problemy z koncentracją,
- spadek libido,
- suchość pochwy.
W okresie menopauzy znacznemu obniżeniu ulega także progesteron.
Jakie są zmiany w obrębie skóry
Skóra jako nasz największy organ także reaguje na zachodzące zmiany w układzie hormonalnym. Wraz ze spowolnieniem odnowy komórkowej skóra gorzej się regeneruje, traci swój blask, poziom jej nawilżenia spada, ilość kolagenu w skórze maleje, a włókna elastyny tracą swoją sprężystość. Decyzje dotyczące pielęgnacji skóry i jednoczesne wsparcia organizmu od wewnątrz mają w tym momencie kluczowe znaczenie.
Jedną z częstszych dolegliwości związanych ze skórą w okresie menopauzy jest jej suchość i obniżona zdolność do zatrzymywania wody w naskórku. Sucha skóra jest przede wszystkim wynikiem obniżonego poziomu estrogenów i progesteronu. Ponadto dochodzi do zmiany pH skóry, a co za tym idzie zmienia się jej mikrobiom (stratum microbium), a jak wiemy warstwa drobnoustrojów na skórze odpowiada także za jej funkcje obronne i odpornościowe.
Dysbalans hormonalny podczas menopauzy powoduje degradację kolagenu i włókien elastyny, zmniejsza się liczba fibroblastów w skórze właściwej (to komórki wytwarzające kolagen). Utrata estrogenów może również negatywnie wpływać na krążenie krwi, przez co składniki odżywcze oraz tlen nie docierają w odpowiedniej ilości do skóry.
Czynniki wpływające na wcześniejsze wystąpienie menopauzy w wieku 40 lat
Coraz częściej lekarzy nie dziwi menopauza w wieku 40 lat. Badania populacji kobiet okresu menopauzalnego sugerują, iż można mówić o tak zwanych czynnikach ryzyka wcześniejszego wystąpienia menopauzy. Do najważniejszych zaliczamy:
- czynniki genetyczne – zazwyczaj obserwuje się podobny wiek okresu menopauzalnego w przypadku matki i córki
- używki – palenie papierosów, alkohol
- czynniki środowiskowe – zamieszkiwanie obszarów wysokogórskich
- cukrzyca, choroby układu immunologicznego
- dieta wegetariańska
O jakie aspekty warto zadbać przed menopauzą
Czy można się przygotować, aby złagodzić objawy menopauzy? Mam dobrą wiadomość. Tak, można zrobić wiele zarówno od wewnątrz jak i od zewnątrz. Przede wszystkim, niezależnie ile masz lat rzuć palenie, ogranicz alkohol i usuń ze swojego życia żywność przetworzoną.
Za rozpoczęciem wystąpienia objawów menopauzy stoi proces starzenia się jajników i stopniowego wygaszania ich funkcji. Naukowcy wciąż badają co dokładnie inicjuje starzenie się jajników i dopóki się tego nie dowiemy, to warto zastosować ogólne zalecenia dotyczące opóźnienia procesów starzenia się:
- uprawianie aktywności fizycznej – min 3 x w tygodniu po 40 min wraz z treningiem oporowym/siłowym
- regularne stosowanie postów i/ lub Intermittent Fasting (post przerywany), dzięki którym uruchamia się niesamowity proces recyklingu komórkowego, zwany autofagią,
- stosowanie ograniczonej podaży kalorycznej, nie przejadanie się
- utrzymanie poziomu insuliny na czczo na poziomie <5 mIU/l
- zadbanie o regularny sen i regenerację
- ekspozycja na zimno (morsowanie, cold plunge) i ciepło (sauna), dzięki tym aktywnościom wprowadzamy organizm w stan hormezy, czyli umiarkowanego, pobudzającego stresu,
- redukcja stresu oksydacyjnego, co w praktyce oznacza minimalizację i neutralizację wolnych rodników, które przyspieszają procesy starzenia się komórek. Dobrym sposobem na wsparcie organizmu w tym zakresie jest dostarczenie mu antyoksydantów. Wysoki potencjał w neutralizacji stresu oksydacyjnego mają witamina C, E, resweratrol, cynk oraz selen.
- suplementacja antyoksydantami, kolagenem, omega- 3 i koenzymem Q-10
- zadbanie o dostarczenie odpowiedniej ilości polifenoli, składników mineralnych oraz cudownych właściwości wyciągów i ekstraktów z grzybów takich jak reishi, tremella, soplówka jeżowata, chaga, cordyceps i shiitake.
Ponadto medycyna funkcjonalna wskazuje, że dla utrzymania balansu hormonalnego bardzo ważnym aspektem jest zadbanie o prawidłowe funkcje nadnerczy. Są one odpowiedzialne za wydzielanie kortyzolu (hormonu stresu), DHEA i innych hormonów androgenowych. Konieczne jest trzymanie stresu na wodzy, gdyż kortyzol to hormon, który zwany jest “złodziejem progesteronu” i w zestresowanym organizmie dochodzi do zabierania substratu do produkcji progesteronu na rzecz produkcji kortyzolu. Dochodzi wtedy do dysbalansu hormonalnego, dominacji androgenowej lub estrogenowej.
Warto zaprzyjaźnić się z jogą, medytacją, praktykami jogi snu – yoga nidra, aby wprowadzić do swojego życia praktyki balansujące układ nerwowy i hormonalny. Należy pamiętać, że skuteczność tych praktyk wynika z regularności i konsekwencji. Warto także zwrócić swoją uwagę na suplementację wspierającą utrzymanie balansu emocjonalnego i pomagającą przywrócić regenerujący sen. Do takich składników należą melatonina, tryptofan (aminokwas z którego powstaje serotonina i melatonina), ekstrakt z pręcików szafranu, a także ekstrakt z owocni grzyba Lion’s Mane, który redukuje negatywny wpływ stresu na komórki nerwowe.
Podsumowanie
Dbanie o siebie można realizować na wielu poziomach. Wybierz dla siebie takie aktywności jakie sprawiają Ci przyjemność, będziesz po nie sięgać chętniej. Tylko taka rutyna jest w stanie zagościć w Twoim życiu na dłużej.
Regularne wykonywanie profilaktycznych badań laboratoryjnych oraz USG powinno być stałym punktem w życiu każdej kobiety wkraczającej w dojrzałość – i to jest podstawa. W dzisiejszym świecie warto wzbogacić aspekty dbania o siebie szerzej, bo także o odpowiednie produkty pielęgnacyjne i suplementacyjne, aby działać w nurcie smart-ageing i dłużej cieszyć się dobrym samopoczuciem i wyglądem.
Przeczytaj również:
